| Heldijk stadsonderzoek |
|
Stedelijk Museum
Begin 1983 maakte ik voor het Stedelijk Museum een tentoonstelling. Over het Nieuwe Bouwen in Amsterdam van 1920-1960. Geen ervaring, te kort tijd en te veel materiaal. Ik mocht één zaal vullen, het werd uiteindelijk de halve benedenverdieping. Het beste onderdeel was een door Piet van Dijk ontworpen manshoge maquette van de Cineac, waar je doorheen kon lopen en dan werkelijk de ervaring kreeg alsof je op het balkon van de filmzaal zat. Het filmdoek was een nauwelijks daarvan te onderscheiden tv- scherm, geheel volgens de maatverhoudingen en met beelden van de bouw van de Westelijke Tuinsteden.
Dit bouwwerk is helaas vernietigd door het Nederlands Architectuur Instituut (NAi), het huidige Nieuwe Instituut te Rotterdam.
Dit bouwwerk is helaas vernietigd door het Nederlands Architectuur Instituut (NAi), het huidige Nieuwe Instituut te Rotterdam.
|
Voor het Stedelijk Museum maakte ik ook een tentoonstelling over de maquettes van Gerrit Rietveld. Die maquettes had ik in deplorabele staat gezien in de kelders van het toenmalige Nederlands Documentatiecentrum voor de Bouwkunst, een instituut dat deel uit zou gaan maken van het NAi. Een tentoonstelling was alleen mogelijk als de tentoon te stellen maquettes opgeknapt zouden worden. Dat gebeurde, maar voor lang niet alle maquettes was plaats. In de zomer van 1984 werd de tentoonstelling herhaald.
|
|
Rotterdamse Monumenten
Eind jaren tachtig was ik betrokken bij het Monumenten Inventarisatieproject. In elke stad en provincie in Nederland gingen mensen op stap om monumenten te selecteren, beschrijven en in te voeren in een databestand. Het doel van deze operatie was niet helemaal duidelijk, maar het was toch mooi werk om met een collega heel Rotterdam af te lopen op zoek naar monumenten. Gauw klaar zou je zeggen, maar dat bleek toch niet zo te zijn. Rotterdam heeft nog veel verborgen schoonheid. Het viel wel op hoe snel monumentwaardige gebouwen achter je rug om afgebroken werden. Het maken van historische gebiedsbeschrijvingen behoorde ook tot het werk. Dat was wat mij betreft het meest interessante onderdeel van de taak.
Amsterdams Historisch Museum
In 1984-85 was ik als adviseur betrokken bij de tentoonstelling in het Amsterdams Historisch Museum over het Algemeen Uitbreidingsplan van Amsterdam (AUP). De tentoonstelling kreeg de naam Een plan om in te leven. Het ging vooral over de Westelijke Tuinsteden, nu Nieuw -West genoemd. De toon was positief.
Een aantal jaren daarna was er opeens veel kritiek te horen op het verre westen. Er waren plannen voor een vergaande verandering van dit eens zo gewaardeerde deel van de stad. Het AHM vroeg mij daarom in 1996 een tentoonstelling te maken over de plannen voor de verandering van de Westelijke Tuinsteden, samen met ontwerper Jeroen de Vries. Ik deed dat, maar het onbehagen over de gang van zaken met de Stedelijke Vernieuwing in de Tuinsteden groeide. Ik was over de tentoonstelling niet tevreden, omdat het te weinig de negatieve zijde van de ingrepen toonde. De tentoonstelling heeft vanaf 1997 jarenlang gereisd door Europa, terwijl de plannen allang achterhaald waren.
Ondertussen maakte ik voorbereidingen voor een boek over de Stedelijke Vernieuwing van de Westelijke Tuinsteden, waarin ik de ingrepen zou analyseren.
In 1997 startte ook het project over Noord-Europese stedenbouw in het NAi, een initiatief van Koos Bosma, met wie ik samenwerkte aan de catalogus. Met de tentoonstelling in het NAi had ik nauwelijks iets te maken, ik leverde alleen mijn materiaal in.
Een aantal jaren daarna was er opeens veel kritiek te horen op het verre westen. Er waren plannen voor een vergaande verandering van dit eens zo gewaardeerde deel van de stad. Het AHM vroeg mij daarom in 1996 een tentoonstelling te maken over de plannen voor de verandering van de Westelijke Tuinsteden, samen met ontwerper Jeroen de Vries. Ik deed dat, maar het onbehagen over de gang van zaken met de Stedelijke Vernieuwing in de Tuinsteden groeide. Ik was over de tentoonstelling niet tevreden, omdat het te weinig de negatieve zijde van de ingrepen toonde. De tentoonstelling heeft vanaf 1997 jarenlang gereisd door Europa, terwijl de plannen allang achterhaald waren.
Ondertussen maakte ik voorbereidingen voor een boek over de Stedelijke Vernieuwing van de Westelijke Tuinsteden, waarin ik de ingrepen zou analyseren.
In 1997 startte ook het project over Noord-Europese stedenbouw in het NAi, een initiatief van Koos Bosma, met wie ik samenwerkte aan de catalogus. Met de tentoonstelling in het NAi had ik nauwelijks iets te maken, ik leverde alleen mijn materiaal in.
Happy!
De Anjerrevolutie in Portugal
Het meest onzinnige, maar tegelijk misschien wel leukste project: op zoek naar geluk in de Europese stad van na de oorlog. Heel veel medewerkers van all over Europe, heel veel kleine items over een diversiteit aan geluksonderwerpen. Voor het eerst ook veel Oost-Europese items. Sommige onderwerpen leken meer te gaan over emoties dan over geluk. Als correspondent voor Spanje en Portugal bracht ik onderwerpen in als: protesterende schapen in het centrum van Madrid, het utopische wooncomplex Walden 7 van Ricardo Bofill bij Barcelona, de Spaanse biscuter (een auto voor iedereen), Benidorm en de Anjerrevolutie in de straten van Lissabon. Het Engelstalige, dikke boek kwam in 2004 uit. De tentoonstelling in het NAi is om mij onbekende redenen niet doorgegaan, maar een slap aftreksel van het oorspronkelijke idee is in Berlijn te zien geweest. De Nederlandse organisatoren waren hier niet meer bij betrokken.
PREVI-Lima
Woningen van Van Eyck in Lima
Na een reis van een half jaar door Zuid-Amerika in 1999 belandden we in de laatste week in Lima. Tot dan toe hadden we in elke stad wel iets speciaals ondernomen en voor Lima had ik nog een verkreukeld A4-tje met een afbeelding van een woning van Van Eyck. Ik wilde die zien, omdat van Van Eyck nauwelijks woningen gebouwd waren. Met het A4-tje in de taxi en een kaart waar de buitenwijken niet op stonden reden we in de miljoenenstad rond, links en rechts het A4-tje uit het raam gestoken. We zijn er uiteindelijk gekomen. Opeens zagen we de achthoekige hoofdvorm, blauwe deuren en kozijnen, witte muren. Er was nog maar een enkel huis waarin die oorspronkelijke vorm te herkennen was. Deze woningen bleken onderdeel te zijn van een wijk (PREVI), waarin nog meer bijzondere architectuur te vinden was. De bewoners waren echter in de loop der jaren uiterst creatief met de ontwerpen van de veelal bekende architecten omgesprongen. Ook dat was een interessant gegeven. In de jaren daarna spoorde ik de projectleider van PREVI op en had ik een gefilmd interview met hem. PREVI heeft nu een eigen website: www.previ.org